پرسش :
29 سال دارم و در حال تحصيل و هنوز ازدواج نكردهام،آيا ازدواج مانع تحصيل نيست؟ اگر بخاطر تحصيل ازدواج را به تأخير بياندازم معصيت كردهام؟
شرح پرسش :
پاسخ :
در پاسخ به سؤال شما نكاتي را بايد از باب مقدمه بيان كنيم:
الف. فلسفة ازدواج
فلسفه و رهآورد ازدواج علاوه بر ارضاي غريزة جنسي، تعهد، تكامل،آرامش و فوائد ارزندة ديگري است كه براي انسان به ارمغان ميآورد. متعهد شدن در برابر همسر و خانواده در انسان بزرگواري و احساس مسئوليت اجتماعي به وجود ميآورد و بسياري از لياقتها و استعدادهاي دروني او را شكوفا و بارور ميسازد.
در تشكيل خانواده لذت و رشدي است كه هيچ چيز ديگري جايگزين آن نميشود. استاد شهيد مطهري ميفرمايد: «يك خصائص اخلاقي هست كه انسان جز در مكتب تشكيل خانواده نميتواند آنها را كسب كند. تشكيل خانواده يعني يك نوع علاقمند شدن به سرنوشت ديگران...، اخلاقيون و رياضتكشها كه اين دوران را نگذراندهاند، تا آخر عمر يك نوع «خامي» و يك نوع «بچّگي» در آنها وجود داشته است. و يكي از علل اين كه در اسلام ازدواج يك امر مقدس و يك عبادت تلقّي شده همين است».[1]
همچنين دربارة نقش تربيتي ازدواج ميفرمايد: «يك پختگي هست كه اين پختگي جز در پرتو ازدواج و تشكيل خانواده پيدا نميشود، در مدرسه پيدا نميشود، در جهاد نفس پيدا نميشود،در نماز شب پيدا نميشود، اين را فقط در همين جا (ازدواج و تشكيل خانواده) بايد به دست آورد.»[2]
قرآن كريم ازدواج و همسر را نشانة رحمت خداوند وماية آرامش و تعالي انسان معرفي كرده است:
«وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ»؛ از آيات و نشانههاي (حكيمانه) خداوند اين است كه براي شما از جنس خودتان همسراني قرار داد تا در كنار آنان آرامش و سكون يابيد و ميان شما مهر و محبت و رحمت قرار داد. به تحقيق در اين كار خداوند براي متفكران دلايل حكيمانهاي است.»[3]
ب. فوائد ازدواج
ازدواج و تأسيس كانون خانواده يكي از مقدّسترين بناها و برنامههاي زندگي است كه فوايد زيادي بر آن مترتب است كه به چند نمونه به طور اجتمال اشاره ميشود:
1. انس و آرامش
يكي از خصائص و نيازهاي طبيعي انسان، انس و مودت است. تنها زندگي كردن بسيار دشوار و دردناك است. انسان، به انسان ديگري نياز دارد كه امين و درستكار و غمخوار و مهربان و رازدار و انيس او باشد و بتواند در كنار او آرامش خاطر پيدا كند و اين مهم تنها در انتخاب همسري مطلوب حاصل ميشود.
2. حفظ عفت و مصونيت از گناه:
در اثر ازدواج غريزة جنسي كه يكي از نيرومندترين غرائز است در مسير طبيعي خود قرار ميگيرد و از انحراف و گناه مصونيت پيدا ميكند. و اگر اين غريزه به طور مشروع ارضاء نشود، آثار زيانبار دنيوي و اخروي را در پي خواهد داشت و لذا پيامبر گرامي اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمودند: «هر كس ميخواهد پاك و پاكيزه خدا را ملاقات كند، بايد ازدواج كند».[4]
3. آرامش و تعادل اعصاب
دانشمندان نوشتهاند كه ارضاء صحيح و به موقع غريزة جنسي و ترشح معتدل غدد جنسي براي سلامت جسم و جان آدمي ضرورت دارد. و ترك آن باعث پارهاي از بيماريهاري رواني و گاهي جسماني ميشود. اگر غريزة جنسي به موقع و از طريق طبيعي و صحيح ارضاء نشد، ممكن است امراضي از قبيل ضعف اعصاب، اضطراب، افسردگي، يأس، تندخوئي، گوشه گيري و غيره را به همراه خواهد داشت.[5]
4. توليد و تكثير نسل
يكي از ثمرات بزرگ ازدواج وجود فرزند و توليد و بقاء نسل آدمي است.
5. محبوبترين بناء نزد خداوند
امام صادق ـ عليه السّلام ـ فرمودند كه رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمود: «ما بُني في الاسلام احب الي الله عزوجلّ من الترويج؛ بنائي در اسلام بنا نشده كه پيش خداوند بهتر و محبوبتر از بناي ازدواج باشد».[6]
ج. فوايد تسريع در ازدواج و زيانهاي تأخير:
1. حفظ و تقويت ايمان و معنويات:
يكي از سپرهاي قوي در برابر شيطان ايمان است و اين ايمان با ازدواج تقويت ميشود. وقتي ازدواج حاصل شد آن كششهاي آتشين شهوت مهار ميشود و ايمان انسان تهديد نميشود.
2. بهرهمندي از دوران شيرين و بانشاط جواني:
بهار ازدواج، «دوران جواني و نوجواني» است. در اين دوران، شور ونشاط مخصوصي بر انسان حاكم ميباشد. اگر از اين دوران استفادة لازم برده شود، به زودي فصل خزان فرا ميرسد و نشاط از بين ميرود، يا كم ميشود، و انسان ديگر نميتواند لذت و استفاده كامل از ازدواج ببرد.
3. محفوظ ماندن از بيماريهاي عصبي و رواني:
فشارهاي غريزه جنسي، اگر از راه صحيح و مشروع دفع نشود، خرابيهايي به بار ميآورد و باعث ضعف اعصاب، پريشاني، تندخوئي، و نااميدي ميشود.[7]
با توجه به مقدسات و فوايدي كه براي ازدواج بيان شد بايد به عرض شما برادر عزيز برسانم كه نه تنها ازدواج مانع تحصيل شما نميشود، بلكه باعث رشد و بالندگي و شكوفائي استعداد شما ميگردد و انگيزة شما را براي ادامة تحصيل دو چندان ميكند و احساس مسئوليت را در شما تقويت نموده و باعث جدّيت وتلاش بيشتري ميگردد و از طرف ديگر باعث حفظ دين و ايمان و آبروي اجتماعي شما ميگردد و شما را به خدا و معنويات بيشتر نزديك ميكند و ديگر اين كه از نظر فقهاء و شرع مقدس اگر كسي به همسر احتياج داشته باشد و بدون آن به حرام بيفتد، واجب است كه ازدواج كند و همسري برگزيند، و نگران رزق و روزي هم نباشد كه خداوند خودش تضمين فرموده است. قرآن كريم ميفرمايد: «به جوانان بيهمسر و ازدواج نكرده، همسري انتخاب كنيد و اگر فقير باشند خداوند به فضل خود آنان را غني ميسازد (يعني فقر مانع ازدواج نشود) به درستي كه خداوند توسعه دهندة داناست».[8]
منبع براي مطالعة بيشتر
1. دكتر علي قائمي، تشكيل خانواده در اسلام، انتشارات اميري، 1372.
2. دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، ره توشه راهيان نور، 1375، ويژه ماه مبارك رمضان.
3. ابراهيم اميني، انتخاب همسر، سازمان تبليغات اسلامي، 1372.
4. مجيد رشيدپور، روانشناسي ازدواج در اسلام، انجمن اولياء و مربيان، 1365.
5. محمد محمدي اشتهاردي، ازدواج آسان و شيوه همسرداري، انتشارات نبوي، 1371.
قال رسول الله ـ صلّي الله عليه و آله ـ :
«مَن رغِبَ عن سنّتي فليس منّي و إنَّ مِن سنّتي النكاح؛ كسي كه از دستور و سنّت من اعراض كند از من نيست و نكاح از سنّت من است».
(حرّ عاملي، وسائل الشيعه، ج 14، ص 4، مكتبه اسلاميه، 1383 قمري)
-------------------------------------------
[1] . مرتضي مطهري، تعليم و تربيت در اسلام، صدرا، 1367، ص 251 ـ 252.
[2] . همان، ص 398.
[3] . روم، 21.
[4] . حر عاملي، وسائل الشيعه، ج 14، ص 6، مكتبه الاسلاميه، 1384 قمري.
[5] . ابراهيم اميني، انتخاب همسر، سازمان تبليغات اسلامي، 1372، ص 23 ـ 26.
[6] . حر عاملي، وسائل الشيعه، ج 14، ص 3، حديث 4، مكتبه الاسلاميه، 1384 قمري.
[7] . علي اكبر مظاهري، جوانان و انتخاب همسر، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه، 1374، ص 39 ـ 47.
[8] . نور، 32.
( اندیشه قم )
در پاسخ به سؤال شما نكاتي را بايد از باب مقدمه بيان كنيم:
الف. فلسفة ازدواج
فلسفه و رهآورد ازدواج علاوه بر ارضاي غريزة جنسي، تعهد، تكامل،آرامش و فوائد ارزندة ديگري است كه براي انسان به ارمغان ميآورد. متعهد شدن در برابر همسر و خانواده در انسان بزرگواري و احساس مسئوليت اجتماعي به وجود ميآورد و بسياري از لياقتها و استعدادهاي دروني او را شكوفا و بارور ميسازد.
در تشكيل خانواده لذت و رشدي است كه هيچ چيز ديگري جايگزين آن نميشود. استاد شهيد مطهري ميفرمايد: «يك خصائص اخلاقي هست كه انسان جز در مكتب تشكيل خانواده نميتواند آنها را كسب كند. تشكيل خانواده يعني يك نوع علاقمند شدن به سرنوشت ديگران...، اخلاقيون و رياضتكشها كه اين دوران را نگذراندهاند، تا آخر عمر يك نوع «خامي» و يك نوع «بچّگي» در آنها وجود داشته است. و يكي از علل اين كه در اسلام ازدواج يك امر مقدس و يك عبادت تلقّي شده همين است».[1]
همچنين دربارة نقش تربيتي ازدواج ميفرمايد: «يك پختگي هست كه اين پختگي جز در پرتو ازدواج و تشكيل خانواده پيدا نميشود، در مدرسه پيدا نميشود، در جهاد نفس پيدا نميشود،در نماز شب پيدا نميشود، اين را فقط در همين جا (ازدواج و تشكيل خانواده) بايد به دست آورد.»[2]
قرآن كريم ازدواج و همسر را نشانة رحمت خداوند وماية آرامش و تعالي انسان معرفي كرده است:
«وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ»؛ از آيات و نشانههاي (حكيمانه) خداوند اين است كه براي شما از جنس خودتان همسراني قرار داد تا در كنار آنان آرامش و سكون يابيد و ميان شما مهر و محبت و رحمت قرار داد. به تحقيق در اين كار خداوند براي متفكران دلايل حكيمانهاي است.»[3]
ب. فوائد ازدواج
ازدواج و تأسيس كانون خانواده يكي از مقدّسترين بناها و برنامههاي زندگي است كه فوايد زيادي بر آن مترتب است كه به چند نمونه به طور اجتمال اشاره ميشود:
1. انس و آرامش
يكي از خصائص و نيازهاي طبيعي انسان، انس و مودت است. تنها زندگي كردن بسيار دشوار و دردناك است. انسان، به انسان ديگري نياز دارد كه امين و درستكار و غمخوار و مهربان و رازدار و انيس او باشد و بتواند در كنار او آرامش خاطر پيدا كند و اين مهم تنها در انتخاب همسري مطلوب حاصل ميشود.
2. حفظ عفت و مصونيت از گناه:
در اثر ازدواج غريزة جنسي كه يكي از نيرومندترين غرائز است در مسير طبيعي خود قرار ميگيرد و از انحراف و گناه مصونيت پيدا ميكند. و اگر اين غريزه به طور مشروع ارضاء نشود، آثار زيانبار دنيوي و اخروي را در پي خواهد داشت و لذا پيامبر گرامي اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمودند: «هر كس ميخواهد پاك و پاكيزه خدا را ملاقات كند، بايد ازدواج كند».[4]
3. آرامش و تعادل اعصاب
دانشمندان نوشتهاند كه ارضاء صحيح و به موقع غريزة جنسي و ترشح معتدل غدد جنسي براي سلامت جسم و جان آدمي ضرورت دارد. و ترك آن باعث پارهاي از بيماريهاري رواني و گاهي جسماني ميشود. اگر غريزة جنسي به موقع و از طريق طبيعي و صحيح ارضاء نشد، ممكن است امراضي از قبيل ضعف اعصاب، اضطراب، افسردگي، يأس، تندخوئي، گوشه گيري و غيره را به همراه خواهد داشت.[5]
4. توليد و تكثير نسل
يكي از ثمرات بزرگ ازدواج وجود فرزند و توليد و بقاء نسل آدمي است.
5. محبوبترين بناء نزد خداوند
امام صادق ـ عليه السّلام ـ فرمودند كه رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمود: «ما بُني في الاسلام احب الي الله عزوجلّ من الترويج؛ بنائي در اسلام بنا نشده كه پيش خداوند بهتر و محبوبتر از بناي ازدواج باشد».[6]
ج. فوايد تسريع در ازدواج و زيانهاي تأخير:
1. حفظ و تقويت ايمان و معنويات:
يكي از سپرهاي قوي در برابر شيطان ايمان است و اين ايمان با ازدواج تقويت ميشود. وقتي ازدواج حاصل شد آن كششهاي آتشين شهوت مهار ميشود و ايمان انسان تهديد نميشود.
2. بهرهمندي از دوران شيرين و بانشاط جواني:
بهار ازدواج، «دوران جواني و نوجواني» است. در اين دوران، شور ونشاط مخصوصي بر انسان حاكم ميباشد. اگر از اين دوران استفادة لازم برده شود، به زودي فصل خزان فرا ميرسد و نشاط از بين ميرود، يا كم ميشود، و انسان ديگر نميتواند لذت و استفاده كامل از ازدواج ببرد.
3. محفوظ ماندن از بيماريهاي عصبي و رواني:
فشارهاي غريزه جنسي، اگر از راه صحيح و مشروع دفع نشود، خرابيهايي به بار ميآورد و باعث ضعف اعصاب، پريشاني، تندخوئي، و نااميدي ميشود.[7]
با توجه به مقدسات و فوايدي كه براي ازدواج بيان شد بايد به عرض شما برادر عزيز برسانم كه نه تنها ازدواج مانع تحصيل شما نميشود، بلكه باعث رشد و بالندگي و شكوفائي استعداد شما ميگردد و انگيزة شما را براي ادامة تحصيل دو چندان ميكند و احساس مسئوليت را در شما تقويت نموده و باعث جدّيت وتلاش بيشتري ميگردد و از طرف ديگر باعث حفظ دين و ايمان و آبروي اجتماعي شما ميگردد و شما را به خدا و معنويات بيشتر نزديك ميكند و ديگر اين كه از نظر فقهاء و شرع مقدس اگر كسي به همسر احتياج داشته باشد و بدون آن به حرام بيفتد، واجب است كه ازدواج كند و همسري برگزيند، و نگران رزق و روزي هم نباشد كه خداوند خودش تضمين فرموده است. قرآن كريم ميفرمايد: «به جوانان بيهمسر و ازدواج نكرده، همسري انتخاب كنيد و اگر فقير باشند خداوند به فضل خود آنان را غني ميسازد (يعني فقر مانع ازدواج نشود) به درستي كه خداوند توسعه دهندة داناست».[8]
منبع براي مطالعة بيشتر
1. دكتر علي قائمي، تشكيل خانواده در اسلام، انتشارات اميري، 1372.
2. دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، ره توشه راهيان نور، 1375، ويژه ماه مبارك رمضان.
3. ابراهيم اميني، انتخاب همسر، سازمان تبليغات اسلامي، 1372.
4. مجيد رشيدپور، روانشناسي ازدواج در اسلام، انجمن اولياء و مربيان، 1365.
5. محمد محمدي اشتهاردي، ازدواج آسان و شيوه همسرداري، انتشارات نبوي، 1371.
قال رسول الله ـ صلّي الله عليه و آله ـ :
«مَن رغِبَ عن سنّتي فليس منّي و إنَّ مِن سنّتي النكاح؛ كسي كه از دستور و سنّت من اعراض كند از من نيست و نكاح از سنّت من است».
(حرّ عاملي، وسائل الشيعه، ج 14، ص 4، مكتبه اسلاميه، 1383 قمري)
-------------------------------------------
[1] . مرتضي مطهري، تعليم و تربيت در اسلام، صدرا، 1367، ص 251 ـ 252.
[2] . همان، ص 398.
[3] . روم، 21.
[4] . حر عاملي، وسائل الشيعه، ج 14، ص 6، مكتبه الاسلاميه، 1384 قمري.
[5] . ابراهيم اميني، انتخاب همسر، سازمان تبليغات اسلامي، 1372، ص 23 ـ 26.
[6] . حر عاملي، وسائل الشيعه، ج 14، ص 3، حديث 4، مكتبه الاسلاميه، 1384 قمري.
[7] . علي اكبر مظاهري، جوانان و انتخاب همسر، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه، 1374، ص 39 ـ 47.
[8] . نور، 32.
( اندیشه قم )
تازه های پرسش و پاسخ
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}